Τα τελευταία χρόνια, η εικόνα της χώρας μας σε ό,τι αφορά τα αναπτυξιακά έργα έχει αλλάξει σε εντυπωσιακό βαθμό. Οι μαρίνες στη Λεμεσό και την Αγία Νάπα, έρχονται μεταξύ άλλων να διαμορφώσουν τον χάρτη των αναπτύξεων στην Κύπρο.

Το χαρτοφυλάκιο των 19 μελών του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, περιλαμβάνει υπερσύγχρονα ιατρικά και διαγνωστικά κέντρα, μοντέρνα σχολεία, καλαίσθητα πανεπιστημιακά κτίρια, γήπεδα γκολφ, εμπορικά και οικιστικά κτίσματα, με τη συνολική αξία τους να ανέρχεται 8 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Σύνδεσμος δημιουργήθηκε το 2013 σε μια προσπάθεια να ενδυναμώσει και να ενισχύσει τον κατασκευαστικό κλάδο στην Κύπρο και έκτοτε καταδεικνύει τον καταλυτικό ρόλο που επιτελεί ο τομέας στη χώρα μας. Μάλιστα, τα νέα έργα που έχουν τροχιοδρομηθεί από τα μέλη του αναμένεται να δημιουργήσουν περίπου 6 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την εγχώρια οικονομία.

Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα, άλλωστε, έχουν πολλαπλά οφέλη για την Κύπρο. Προωθούν τους στρατηγικούς στόχους του κράτους για ανάπτυξη και οδηγούν στην εισροή εσόδων στα κρατικά ταμεία, ενισχύοντας έτσι την αναπτυξιακή πορεία του τόπου μας. Η πολύτιμη συμβολή του κατασκευαστικού τομέα στην κυπριακή οικονομία είναι διαχρονική και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι συνεισφέρει από 15 έως και 17% κάθε χρόνο στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας, ενώ εργοδοτεί πέραν των 40 χιλιάδων εργαζόμενων. Αυτά τα δεδομένα πιστοποιούν ότι ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ένας βασικός πυλώνας της κυπριακής οικονομίας.

Παράλληλα, χάρη στην τεράστια συμβολή των μεγάλων αναπτύξεων, η Κύπρος βρίσκεται σε πορεία ανάδειξης της σε σύγχρονο περιφερειακό επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο. Για τον σκοπό αυτό, η στρατηγική που έχει αναπτύξει ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων κινείται σε δύο άξονες.

Ο πρώτος άξονας επικεντρώνεται στη διαμόρφωση ενός ισχυρού δικτύου προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, αλλά και ευρύτερα στην προώθηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η επιλογή της Κύπρου για επενδύσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, τα μέλη του Συνδέσμου βρίσκονται σε συνεχείς επαφές με χώρες του εξωτερικού, ενώ παράλληλα, ο Σύνδεσμος διατηρεί δίαυλο επικοινωνίας με αντίστοιχους Οργανισμούς στο εξωτερικό, προβάλλοντας τόσο τα έργα που έχει στο χαρτοφυλάκιο του, όσο και την Κύπρο ως επενδυτικό προορισμό.

Ο δεύτερος άξονας στον οποίο κινείται η στρατηγική του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, επικεντρώνεται στη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών ώστε η Κύπρος να καταστεί η ιδανική επιλογή για επενδύσεις. Ο Σύνδεσμος επιδιώκει μέσα από έναν εποικοδομητικό διάλογο με αρμόδιους φορείς να συμβάλλει στη δημιουργία ενός φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Στόχος να δημιουργήσει ένα κλίμα με σύγχρονες δομές και πρακτικές, με μία ευέλικτη και αποτελεσματική δημόσια υπηρεσία, που θα συνδυάζει γρήγορες και διαφανείς διαδικασίες.

Η Κύπρος πληροί όλες τις προδιαγραφές για να αναδειχθεί σε ένα σύγχρονο περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο, καθώς και σε έναν ελκυστικό επενδυτικό και τουριστικό προορισμό. Στην πορεία για επίτευξη αυτού του  οράματος, οι μεγάλες αναπτύξεις θα συνεχίσουν να στηρίζουν την κυπριακή οικονομία και να ενισχύουν την ευημερία του τόπου. Αυτό έκανε ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων στη δεκαετή του πορεία. Αυτό θα συνεχίσει να κάνει και στο μέλλον.

Η χώρα μας αποτελεί έναν ελκυστικό προορισμό για την εγκατάσταση κεντρικών γραφείων μεγάλων εταιρειών από το εξωτερικό.

Το Headquartering αναφέρεται στη διαδικασία μεταφοράς των κεντρικών γραφείων μιας εταιρείας σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, όπου θα λειτουργεί ως η κεντρική βάση των λειτουργιών της και λήψης αποφάσεων. Η Κύπρος αναδεικνύεται ως ένας από τους σημαντικότερους προορισμούς για headquartering, με μια σειρά πλεονεκτημάτων, που προσελκύουν μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού.

Ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος ως προορισμός για το headquartering είναι η γεωστρατηγική της θέση. Βρίσκεται στην καρδιά της Μεσογείου, συνδυάζοντας τη γεωγραφική προσβασιμότητα με την ευνοϊκή φορολογική νομοθεσία και το σταθερό νομισματικό σύστημα της Ευρωζώνης.

Παράλληλα, προσφέρει μια εξαιρετική επαγγελματική υποδομή, υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και εξειδικευμένους επαγγελματίες σε διάφορους τομείς. Η χώρα μας διαθέτει επίσης ποικίλες επιχειρηματικές υπηρεσίες και δίκτυο διεθνών συνεργατών, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και τη δυνατότητα ανάπτυξης των επιχειρήσεων.

Η εγκατάστασή των κεντρικών γραφείων μεγάλων εταιρειών στην Κύπρο αναβαθμίζει το προϊόν που προσφέρει η χώρα μας. Αυτές οι επενδύσεις δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, προάγουν την τεχνολογική καινοτομία και ενισχύουν την οικονομία της Κύπρου. Τα κεντρικά γραφεία προσελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς επιχειρηματικής κοινότητας και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση του εμπορίου και των επενδύσεων στη χώρα.

Eίναι εμφανές ότι επηρεάζει θετικά την Κύπρο, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.  Σε πολιτικό επίπεδο, συμβάλλει στην ανάπτυξή του επιχειρηματικού κλίματος και τη διευκόλυνση των επενδύσεων. Σε οικονομικό επίπεδο, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της χώρας, συμβάλλοντας στην αύξηση της απασχόλησης, του ΑΕΠ και της εμπορικής δραστηριότητας.

Επιπρόσθετα, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για τη χώρα να ενισχύσει τον οικονομικό της τομέα και να καταστεί ένας ελκυστικός προορισμός για τις επιχειρήσεις. Με τη συνεχή ανάπτυξη της υποδομής και τη στήριξη της κυβέρνησης, η Κύπρος διαμορφώνει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για επενδύσεις, επιδιώκοντας να αξιοποιήσει πλήρως τη δυναμική της ως παγκόσμιος προορισμός για το headquartering.

Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων εντοπίζοντας τις μεγάλες προοπτικές που παρουσιάζονται για τον τόπο μας, προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να δοθούν σημαντικά κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα για την ανάπτυξη τέτοιων υποδομών, καθώς επίσης για την εγκατάσταση επιχειρήσεων και εργαζομένων στη χώρα μας. Συνάμα, μέσα από τις συνεχείς επαφές του με κρατικούς αξιωματούχους και αρμόδιους φορείς συμβάλλει αποτελεσματικά στον δημόσιο διάλογο για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για το headquartering, ενώ μέσα από την παρουσία του σε σημαντικά επιχειρηματικά forums του εξωτερικού, παρουσιάζει με επιχειρήματα τα πλεονεκτήματα που συγκεντρώνει η Κύπρος ως επενδυτικός προορισμός και τα κίνητρα που προσφέρει σε ξένους επενδυτές.  

Τα εγκαίνια του City of Dreams Mediterranean στη Λεμεσό τον περασμένο Ιούλιο, σηματοδότησαν ένα συναρπαστικό κεφάλαιο για την Κύπρο. Μια ακόμα απόδειξη ότι τα μεγαλεπήβολα έργα που εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων συνιστούν ένα καίριο πυλώνα της κυπριακής οικονομίας, που πέραν από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τοποθετεί τη χώρα μας σε ένα κομβικό σημείο του επιχειρηματικού και ποιοτικού τουρισμού, διεθνώς.

Αναμφίβολα, το City of Dreams Mediterranean είναι ένα από τα σημαντικότερα αναπτυξιακά έργα που έχουν υλοποιηθεί ποτέ στην Κύπρο. Mε τη συνολική επένδυση να ξεπερνά τα €600 εκατομμύρια, αποτελεί το μεγαλύτερο πολυθεματικό casino resort της Ευρώπης.

Ουσιαστικά είναι μια επένδυση για το ίδιο το μέλλον της χώρας μας, καθώς αναμένεται να προσελκύει γύρω στις 300 χιλιάδες νέους τουρίστες ανά έτος. Παράλληλα, δημιουργεί νέες, εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας το τουριστικό προϊόν του νησιού μας και κατ’ επέκταση την οικονομία του τόπου μας.

Τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα εκτός του ό,τι προωθούν τους στρατηγικούς στόχους του κράτους για ανάπτυξη, οδηγούν στην προσέλκυση άμεσων επενδύσεων από το εξωτερικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εισροή φορολογικών εσόδων στα κρατικά ταμεία και την επιστροφή της κυπριακής οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς, καθώς και στην επενδυτική βαθμίδα των διεθνών οίκων αξιολόγησης.

Είναι εμφανές ότι η χώρα μας πληροί όλες τις προδιαγραφές για να καταστεί ένα παγκόσμιο επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο. Αυτό τον σκοπό επιτελεί και ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, ο οποίος συστάθηκε το 2013, με στόχο τη δημιουργία ενός οργανωμένου συνόλου  που θα ενδυνάμωνε την υφιστάμενη δυναμική του κατασκευαστικού κλάδου στην Κύπρο, προωθώντας ζητήματα που αφορούν στην οικονομική, την επιχειρηματική, την κοινωνική και την περιβαλλοντολογική ανάπτυξή του τόπου μας.

Τα 15 μέλη που εκπροσωπεί διαθέτουν στο χαρτοφυλάκιο τους μερικά από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα, με την αξία τους να υπερβαίνει τα €8 δισεκατομμύρια. Εκτός από το City of Dreams Mediterranean, τις Μαρίνες Λεμεσού και Αγίας Νάπας που έχουν ήδη ανοίξει για το κοινό, το Neapolis Smart Eco City αποτελεί μια μεγάλη ανάπτυξη πολλαπλών χρήσεων που θα δημιουργήσει εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας. Αναμένεται παράλληλα να προσελκύσει εταιρείες από το εξωτερικό για εγκατάσταση στο επιχειρηματικό πάρκο, όπως και μεγάλο αριθμό φοιτητών, συνεισφέροντας σημαντικά στην οικονομία της Πάφου και της Κύπρου γενικότερα.

Επιπρόσθετα, το αναπτυξιακό έργο Limassol Hills Golf Resort θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων σταθμό βιολογικού καθαρισμού του νερού, φωτοβολταϊκό πάρκο και δημόσιους χώρους πρασίνου. Για την υλοποίησή του αναμένεται να εργοδοτηθούν περίπου 2,700 άτομα στο στάδιο της κατασκευής και άλλα 750 περίπου κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του θερέτρου. Με την ολοκλήρωσή του έργου υπολογίζεται να αυξηθεί η επισκεψιμότητα στην περιοχή και να ανοιχτούν νέες θέσεις εργασίας στις γειτνιάζουσες κοινότητες. Το κράτος έχει ήδη έσοδα εκατομμυρίων από τα αντισταθμιστικά τέλη και τα λοιπά δικαιώματα, ενώ στο μέλλον θα επωφεληθεί εξίσου από άμεσους και έμμεσους φόρους.

Σημαντικά οφέλη θα αποφέρει στο κράτος και το θέρετρο Eagle Pine Golf Resort στην επαρχία Λεμεσού, της τάξεως των €200 εκατομμυρίων και άνω. Μια επένδυση με συνολικό κόστος γύρω στα €500 εκατομμύρια, που υπολογίζεται ότι θα εργοδοτήσει 300 άτομα στις κατασκευές και τα εργοτάξια τα επόμενα 10 χρόνια. Για τη λειτουργία των Leisure Elements του θερέτρου -γήπεδο golf, club house, ξενοδοχείο και εμπορικό κέντρο- αναμένεται να εργοδοτηθούν 200 υπάλληλοι.

Αντίστοιχη εισροή στα κρατικά ταμεία θα αποφέρει και το Limassol Greens στη Λεμεσό, με το συνολικό κόστος της επένδυσης να ανέρχεται στα €400 εκατομμύρια. Για το συγκεκριμένο έργο αναμένεται να δημιουργηθούν 350 άμεσες και 800 έμμεσες θέσεις εργασίας.

Ένα πρωτοποριακό και πολυσύνθετο αναπτυξιακό έργο αποτελεί το Minthis Resort στην επαρχία Πάφου, σε μια έκταση γης 5 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, με το συνολικό κόστος της επένδυσης να εκτιμάται στα €500 εκατομμύρια. Μια ανάπτυξη που έχει δημιουργήσει 500 μόνιμες θέσεις εργασίας, ενώ ένας μεγάλος αριθμός -περί των 800 ατόμων-  εργοδοτείται στις κατασκευαστικές εργασίες.

Τα εν λόγω έργα έρχονται να πιστοποιήσουν ότι η συμβολή του τομέα των μεγάλων αναπτύξεων είναι πραγματικά τεράστια, καθώς ο κατασκευαστικός κλάδος εργοδοτεί πέραν των 40.000 εργαζομένων, επιβεβαιώνοντας τη συνεισφορά του τόσο στο ΑΕΠ, όσο και σε θέσεις εργασίας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε, ότι αποτελεί διαχρονικά έναν από τους βασικότερους κλάδους άνθησης της κυπριακής οικονομίας.

Οι ενέργειες και οι δράσεις που θα συμβάλουν στην ορθολογική ανάπτυξη του τουριστικού τομέα για την οικονομία του τόπου, τέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε την Τρίτη, 19 Σεπτεμβρίου, με τον Υφυπουργό Τουρισμού κ. Κώστα Κουμή, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, με επικεφαλής τον πρόεδρο του, κ. Ανδρέα Δημητριάδη.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων παρουσίασε στον Υφυπουργό Τουρισμού, κ. Κώστα Κουμή, την πρότασή του αναφορικά με το Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα, το οποίο αναμφίβολα θα συντείνει στην αναβάθμισή του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου.

Το Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα αποτελεί μια από τις πάγιες θέσεις του Συνδέσμου, καθώς πέραν του ότι επιτρέπεται ως αυτοτελής ανάπτυξη σε περιοχές εκτός Ορίου Ανάπτυξης στη Δήλωση Πολιτικής, θα συντελέσει στη δημιουργία πρωτοποριακών οργανωμένων τουριστικών συγκροτημάτων, υψηλής ποιότητας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ορθολογιστική ανάπτυξη του τομέα του Τουρισμού και κατά επέκταση θα συνεισφέρει θετικά στην οικονομία της Κύπρου. Εξ ου και ο Σύνδεσμος ζητεί τη συμπερίληψη του Ολοκληρωμένου Τουριστικού Συγκροτήματος στις Στρατηγικές Χρήσεις των Ενοποιημένων Αναπτύξεων, πάντα με γνώμονα τις επιπτώσεις που έχουν οι αναπτύξεις στο περιβάλλον.

Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων και ο Υφυπουργός Τουρισμού, αντάλλαξαν απόψεις και εισηγήσεις για τη στοχευμένη και αποτελεσματική ανάπτυξη του Τουρισμού, η οποία έχει τεράστια σημασία για την οικονομία του τόπου μας. Παράλληλα, ο Σύνδεσμος έθεσε ενώπιον του Υφυπουργού τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος, ζητώντας και τη δική του συμβολή στην αποτελεσματική προώθηση των μεγάλων αναπτύξεων στη χώρα μας, καθώς ζητούμενο είναι η αγαστή συνεργασία με όλες τις αρμόδιες Αρχές.

Ο Σύνδεσμος ανήκει στη δύναμη του ΚΕΒΕ και αντιπροσωπεύει τις μεγαλύτερες εταιρείες της Κύπρου που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για την ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου με μεγάλη επιτυχία, συμπεριλαμβανομένου και της τουριστικής βιομηχανίας. Μεταξύ των έργων που αντιπροσωπεύουν τα μέλη του, αρκετά αναφέρονται στην τουριστική βιομηχανία και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ανέγερση νέων ξενοδοχειακών μονάδων και τουριστικών χωριών ψηλής ποιότητας.

 

 

Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων και ο Υφυπουργός Τουρισμού Κώστας Κουμή, συμφώνησαν όπως συνεχίσουν τη στενή συνεργασία τους με στόχο την ενίσχυση και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου.

Απαραίτητη θεώρει τη δημιουργία υφυπουργείου ανάπτυξης στην Κύπρο ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων. Σε συνέντευξη στο Forbes o Πρόεδρος του Συνδέσμου Ανδρέας Δημητριάδης τονίζει πως το συγκεκριμένο υφυπουργείο θα μπορούσε να στεγάσει μια ενιαία υπηρεσία εξυπηρέτησης επενδυτών τόσο για στρατηγικές, όσο και για άλλες επενδύσεις και θα μπορούσε να συμβάλει στην προώθηση της Κύπρου ως σύγχρονου περιφερειακού επιχειρηματικού κέντρου.

Σε ποιο βαθμό επηρεάστηκαν τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα στην Κύπρο από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν;

Αναπόφευκτα, ο εν εξελίξει πόλεμος στην Ουκρανία, έχει επηρεάσει τον τομέα των επενδύσεων στη χώρα μας και συνεπώς την προσέλκυση και υλοποίηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων. Καθώς είμαστε αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις του πολέμου για περισσότερο από ένα χρόνο, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων βρίσκεται σε μία συνεχή διαδικασία αξιολόγησης των δεδομένων, επιδιώκοντας την αναπλήρωση του επενδυτικού κενού που άφησε η φυγή και η αναστολή των ρωσικών και ουκρανικών επενδύσεων από την Κύπρο.

Πρέπει ωστόσο να σημειώσουμε πως παρά τις επιπτώσεις στα μεγάλα αναπτυξιακά έργα, το ενδιαφέρον από επενδυτές άλλων χωρών, πέραν της Ρωσίας, παραμένει ενεργό – ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά το headquartering. Παράλληλα, ο Σύνδεσμός μας μελετά και το ενδεχόμενο αλλαγής στρατηγικής και στροφής προς την Ευρώπη, η οποία διαθέτει μία μεγάλη αγορά, με λιγότερους κινδύνους και ρίσκα.

ΕΡΓΑ ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ €8 ΔΙΣ

Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του Συνδέσμου σας και ποια είναι η συνολική τους αξία;

Μετρώντας 10 χρόνια ζωής, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων έχει σήμερα 15 εγγεγραμμένα μέλη, τα οποία έχουν υλοποιήσει ή εργάζονται προς την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής και ανάπτυξης στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, κάτω από την ομπρέλα του Συνδέσμου μας βρίσκονται αξιόλογα εμπλουτιστικά έργα όπως μαρίνες, αναπτύξεις γηπέδων γκολφ, το καζίνο, πανεπιστήμια, ιατρικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, τεχνολογικά πάρκα, ερευνητικά κέντρα, μεγάλα τουριστικά έργα, συγκροτήματα και άλλες αναπτύξεις.

Προϋπόθεση για την εισδοχή κάποιου νέου μέλους στον Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, αποτελεί η ανάπτυξη έργων πέραν των €50 εκατ. Συνεπώς, η συνολική αξία των αναπτύξεων που έχουν επενδύσει η προωθούν τα μέλη μας τη δεδομένη στιγμή, ξεπερνά τα €8 δισ. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη μεγάλη σημασία που έχει για την οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Κύπρου ο Σύνδεσμος και τα μέλη του. Προσελκύουμε επενδύσεις, υλοποιούμε έργα υποδομής και ανάπτυξης που ενισχύουν το τουριστικό μας προϊόν και γενικότερα την οικονομία του τόπου, ενώ την ίδια στιγμή δημιουργούμε θέσεις εργασίας και προοπτικές ανάπτυξης.

Τι θα έπρεπε κατά την άποψη σας να κάνει το κράτος για να βοηθήσει το έργο σας; Θεωρείτε πως η γραφειοκρατία απομακρύνει επενδύσεις από την Κύπρο;

Ο Σύνδεσμος και τα μέλη του έχουν εκφράσει κατά καιρούς τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς σε σχέση με την πορεία των μεγάλων αναπτύξεων στην Κύπρο, παραθέτοντας σειρά από εισηγήσεις για την επίλυση τους. Κατ’ αρχάς, ως χώρα αντιμετωπίζουμε πρόβλημα ανταγωνισμού και συνεπώς υπάρχει η ανάγκη για προσφορά κινήτρων που μέσα από ένα ορθό νομικό πλαίσιο θα καταστήσουν την Κύπρο ξανά ένα ελκυστικό προορισμό για ξένες επενδύσεις. Μελετώντας τα δεδομένα σε άλλες, ανταγωνιστικές προς εμάς, χώρες θα μπορούσαμε να διαμορφώσουμε και τη δική μας στρατηγική. Ως έχει η κατάσταση σήμερα, ένας επενδυτής που θέλει να προχωρήσει σε μία επένδυση, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μία δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Αυτό συμβαίνει λόγω της γραφειοκρατίας και των ατέρμονων διαδικασιών, οι οποίες καταλήγουν να είναι αποτρεπτικές και ασύμφορες.

ΕΝΙΑΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ

Άρα τι εισηγείστε πως πρέπει να γίνει;

Η δημιουργία ενός Υφυπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, το οποίο θα στεγάσει μια Ενιαία Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Επενδυτών για Στρατηγικές Επενδύσεις αλλά και μια Υπηρεσία Μίας Στάσης (One Stop Shop), εκτιμούμε πως θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην επιτάχυνση των διαδικασιών, στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και ως εκ τούτου στην προσέλκυση και εν τέλει την αδειοδότηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων. Αυτές οι υπηρεσίες, πιστεύουμε πως θα συνεισφέρουν σημαντικά στην προώθηση της Κύπρου ως σύγχρονου περιφερειακού επιχειρηματικού κέντρου, όπως επίσης και ως ελκυστικού επενδυτικού και τουριστικού προορισμού, προσδίδοντας έτσι νέα δυναμική στις προσπάθειες που καταβάλλονται για άνοδο της χώρας μας στους διεθνείς δείκτες ανταγωνιστικότητας.

Εδώ και αρκετό διάστημα παρακολουθούμε να εξελίσσεται ένας δημόσιος διάλογος μεταξύ των αρμόδιων και των εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με τις τροποποιήσεις που απαιτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επί της νομοθεσίας για τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, για αγορά ή ανέγερση κύριας (πρώτης) κατοικίας.

Μόλις πρόσφατα, η Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ανακοίνωσε πως η συζήτηση και οι αποφάσεις για το νέο φορολογικό καθεστώς θα μετατεθούν μετά το Πάσχα, ώστε να προλάβει η Κύπρος την επιβολή προστίμου. Μια απόφαση που ως Σύνδεσμος επιχαίρουμε, καθώς το υφιστάμενο τροποποιημένο νομοσχέδιο θεωρούμε πως χρήζει περαιτέρω αναβάθμισης και τροποποιήσεων. Η υφιστάμενη μορφή του και τα όσα προνοεί, όχι μόνο δεν αναδεικνύουν τον κοινωνικό του χαρακτήρα, αντίθετα αποκλείει ομάδες συμπολιτών μας από την αγορά νεόδμητης κατοικίας.

Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων διαχρονικά επιδιώκουμε οι δημόσιες παρεμβάσεις μας, όταν και όπου γίνονται, να είναι εποικοδομητικές και επί της ουσίας, παραθέτοντας παράλληλα και προτάσεις. Θεωρούμε λοιπόν ότι οι τροποποιήσεις στη νομοθεσία περί ΦΠΑ σε νεόδμητες οικιστικές μονάδες που θα χρησιμοποιηθούν ως κύρια (πρώτη) κατοικία, είναι σημαντικό να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων της Κύπρου σήμερα.

Το υφιστάμενο τροποποιημένο νομοσχέδιο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη βουλή, αποκλείει μία μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας από την αγορά ή ανέγερση νέας κατοικίας, καθώς τα κριτήρια που έχουν τεθεί φαίνεται να μην λαμβάνουν υπόψιν τα σημερινά δεδομένα της αγοράς.

Είναι τουλάχιστον βέβαιο πως εάν υιοθετηθεί η εν λόγω νομοθεσία με την παρούσα της μορφή, πολλοί συμπατριώτες μας δεν θα μπορούν να επωφεληθούν του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ, με αποτέλεσμα είτε να αποκλείονται από το κοινωνικό αυτό μέτρο είτε να αποδυναμωθεί ο αστικός ιστός, καθώς πολλοί θα ψάχνουν λύσεις εκτός πόλεων.

Οι υφιστάμενες τροποποιήσεις του νομοσχεδίου φαίνεται να μην συνυπολογίζουν ούτε την εκτόξευση στο κόστος αγορά των οικοδομικών υλικών τον τελευταίο χρόνο ούτε πως το κόστος για αγορά ακινήτου στην Κύπρο παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από την μια επαρχία στην άλλη.

Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων γνωρίζουμε πολύ καλά τις ανάγκες και τα δεδομένα της αγοράς και θεωρούμε πως η εάν κατατεθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ως έχει, θα αποτελέσει πλήγμα στην οικιστική ανάπτυξη και στην απόκτηση στέγης.

Αντ’ αυτού προτείνουμε όπως εφαρμοστεί ενιαία πολιτική για την αγορά ή ανέγερση κύριας κατοικίας η οποία θα υπόκειται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5%.

Πιο συγκεκριμένα, στηρίζουμε την απλοποίηση των κριτηρίων. Η πρόταση  του Υπουργείου Οικονομικών με τον διαχωρισμό διαμερισμάτων και μονοκατοικιών και το πλαφόν σε εμβαδά και αξίες είναι πολύπλοκη και σε πολλές περιπτώσεις δεν ανταποκρίνεται σε πραγματικά δεδομένα. Με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να προχωρήσουν σε αύξηση της αξίας των ακινήτων που θα υπόκειται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5%, στις €500 χιλ., αντί τις €350 χιλ. που είναι σήμερα.  

Μια πρόταση που ο Σύνδεσμος έχει θέσει επανειλημμένα, ως μέτρο κοινωνικής πολιτικής και πρόνοιας, είναι η επιβολή μηδενικού ΦΠΑ για νέες κύριες κατοικίες και αναπτύξεις, όπως εφαρμόστηκε στην Ελλάδα, ώστε να προωθηθεί η αγορά νέων αναπτύξεων.

Ο αναπτυξιακός τομέας αποτελεί για την Κύπρο μία διαρκώς αναπτυσσόμενη επικερδής βιομηχανία, την οποία οφείλουμε να στηρίξουμε. Ήδη εδώ και μερικά χρόνια παρατηρείται σοβαρή έλλειψη ακινήτων στην αγορά, με αποτέλεσμα τα ενοίκια να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Επιπρόσθετα, η ανυπαρξία τραπεζικής χρηματοδότησης για νέα οικιστικά έργα μεγιστοποιούν το πρόβλημα. Το κράτος οφείλει να δημιουργήσει όσο περισσότερα κίνητρα γίνεται σε ντόπιους και ξένους αγοραστές να προχωρήσουν στην απόκτηση νέας κατοικίας, μέτρο το οποίο όχι μόνο θα προσφέρει μια καλύτερη ποιότητα ζωής στον κάθε συμπατριώτη μας, θα ωφελήσει ευρύτερα την κοινωνία και το περιβάλλον καθώς οι νέες αναπτύξεις είναι λιγότερο ρυπογόνες και ενεργοβόρες. 

Καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας του τόπου διαβλέπει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων Ανδρέας Δημητριάδης σε περίπτωση που προκύψει σημαντική αύξηση στον ΦΠΑ της πρώτης κατοικίας. 

Σε συνέντευξή του στο Alphanews.live ο κ. Δημητριάδης εξήγησε ότι αυτό το επιπλέον ποσό θα επιβαρύνει τις ήδη αυξημένες τιμές των κατασκευαστικών υλικών βάζοντας τέρμα στο όνειρο πολλών να αποκτήσουν την δική τους οικία. Την ίδια στιγμή καλεί την κυβέρνηση να διασφαλίσει το ΦΠΑ στο 5% ως ένα μέτρο κοινωνικής πολιτικής.

Σε ότι αφορά το νομοσχέδιο που αφορά την διευκόλυνση των μεγάλων επενδύσεων το οποίο εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο το 2019 και από τότε εκκρεμεί η ψήφισή του από την Βουλή, ο κ. Δημητριάδης σημειώνει ότι η μη ψήφισή του καθυστερεί τις αδειοδοτήσεις μεγάλων έργων με οικονομικές συνέπειες.

Ποια η θέση σας για το ζήτημα που προέκυψε από τη χρήση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ; Πώς επηρεάζει την Κύπρο η κατάργηση του μέτρου;

Θεωρώ πως, ειδικά την περίοδο που διανύουμε, μια σημαντική αύξηση στον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας από το 5% στο 19%, θα είχε καταστροφικές συνέπειες στον κατασκευαστικό τομέα, και κατά συνέπεια στην οικονομία του τόπου. Φανταστείτε πως αυτό το επιπλέον ποσοστό θα επιβαρύνει τις ήδη αυξημένες τιμές στο κόστος των υλικών, καθιστώντας την ανέγερση νέων κατοικιών ασύμφορη και για τους κατασκευαστές και για τους πελάτες.  Η Κυπριακή Κυβέρνηση οφείλει να καταβάλει προσπάθειες ώστε να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους για την αναγκαιότητα διατήρησης του ΦΠΑ στο 5%,  ως ένα μέτρο κοινωνικής πολιτικής. Οι πολίτες τα τελευταία δύο χρόνια έχουν δει τα εισοδήματά τους να μειώνονται και κατά συνέπεια την αγοραστική τους δύναμη. Μια τέτοια εξέλιξη μόνο αρνητικές επιπτώσεις μπορεί να έχει. Πιστεύω πως εάν θέλουμε πραγματικά να δώσουμε ώθηση στον κατασκευαστικό τομέα αλλά και στην αγορά ακινήτων, πρέπει να ακολουθήσουμε την τακτική του μηδενικού ΦΠΑ για νεόδμητες κατοικίες, όπως εφάρμοσαν στην Ελλάδα, αναθερμαίνοντας την αγορά.

Παρότι το έχετε θίξει αρκετές φορές σε προηγούμενες συνεντεύξεις σας, εξακολουθεί να καθυστερεί η ψήφιση του Περί Διευκόλυνσης των Μεγάλων Επενδύσεων Νόμου. Ποιος ο αντίκτυπος αυτών των καθυστερήσεων πρακτικά;  

Το νομοσχέδιο για την διευκόλυνση των Μεγάλων Επενδύσεων εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2019 και από τότε εκκρεμεί η ψήφισή του από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Αυτές οι καθυστερήσεις και οι συνεχείς αναβολές επιβαρύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης μεγάλων έργων, καθιστώντας τις πολυδάπανες, πολύπλοκες και εξαιρετικά χρονοβόρες. Όταν επί παραδείγματι για ένα έργο, όπως είναι τα γήπεδα γκολφ, απαιτούνται 8-10 χρόνια για τις τελικές άδειες, πώς θα προσελκύσεις έναν ξένο επενδυτή που επιθυμεί να επενδύσει στην Κύπρο; Θεωρώ αδιανόητο σε μία περίοδο που οι άλλες χώρες προσπαθούν να αυξήσουν τα εισοδήματά τους με κάθε τρόπο, εμείς που έχουμε τον τρόπο, να θέτουμε τέτοια εμπόδια. Πρέπει η Βουλή να προχωρήσει στη ψήφιση του νομοσχεδίου ώστε να επισπευσθούν οι διαδικασίες για να δημιουργηθεί το θετικό κλίμα που χρειαζόμαστε ώστε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις. Ήδη, αρκετές από τις αναπτύξεις που εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος καθυστερούν εξ αιτίας αυτών των διαδικασιών και αυτό είναι επιζήμιο και για τον τόπο. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επαναλάβω για ακόμη μία φορά πως ο Σύνδεσμος δεν υποστηρίζει την κατάργηση τής διαδικασίας αξιολόγησης των επιπτώσεων των αναπτύξεων στο περιβάλλον, αλλά τη σύντμηση του χρόνου που απαιτείται γι’ αυτό το σκοπό.

Το τελευταίο διάστημα, ως Σύνδεσμος, προωθείτε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μικτών αναπτύξεων. Πώς διαφοροποιούνται οι μικτές αναπτύξεις από ό,τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα; 

Αυτή τη στιγμή, σε παγκόσμια κλίμακα, υπάρχει η τάση δημιουργίας μικτών αναπτύξεων που περιλαμβάνουν περισσότερες από μία χρήσεις. Δηλαδή οι επενδυτές μεγάλων αναπτύξεων επιδιώκουν τη δημιουργία projects τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών, απαντώντας στην έλλειψη χρόνου που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι επιχειρηματίες σήμερα. Με λίγα λόγια ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας στις μέρες μας έχει τη δυνατότητα να ξοδέψει χρήματα, αλλά όχι χρόνο. Ως εκ τούτου η δημιουργία μικτών αναπτύξεων διασφαλίζει στον πελάτη ότι στον ίδιο τετράγωνο θα μπορεί να έχει τον χώρο εργασίας του, τον χώρο διαμονής του και φυσικά επιλογές ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Βάσει μελετών, ο τομέας των μικτών αναπτύξεων είναι αυτός που προσελκύει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για επενδύσεις από όλο τον κόσμο. Είναι σημαντικό λοιπόν το κράτος να προωθήσει τη δημιουργία μικτών αναπτύξεων δίνοντας πολεοδομικά κίνητρα στους ιδιώτες να δημιουργήσουν τέτοιες υποδομές που αναβαθμίζουν το προϊόν της Κύπρου.

Μπορεί η Κύπρος να καταστεί παγκόσμιο επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο αναπτύξεων; Το headquartering αποτελεί μέρος αυτής της εξέλιξης;

Το Υπουργικό Συμβούλιο, με τη συμβολή του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, για να προωθήσει την εγκατάσταση της έδρας ξένων εταιριών στην Κύπρο, ενέκρινε νομοσχέδιο που παραχωρεί ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις με σκοπό την προσέλκυση ξένων επιχειρηματιών υψηλού βιοτικού επιπέδου. Ήδη αρκετές μεγάλες εταιρείες από Λίβανο και Ιαπωνία έχουν μεταφέρει την έδρα τους στην Κύπρο. Μια πολύ σημαντική εξέλιξη, η οποία από μόνη της όμως, δεν είναι αρκετή. Όταν εξαγγέλλονται τέτοιοι στόχοι, πρέπει να συνοδεύονται και από εξαγγελλίες για τη δημιουργία των ανάλογων υποδομών.

Πώς θα μεταφέρουν οι ξένες εταιρείες την έδρα τους στην Κύπρο ή τα περιφερειακά τους γραφεία, όταν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές. Δεν αρκεί μόνο η δημιουργία γραφείων που θα στεγάσουν μια εταιρεία. Μια τέτοια εξέλιξη προϋποθέτει πως η χώρα που θα μεταφερθεί μια εταιρία μεγάλου βεληνεκούς, πρέπει να διαθέτει ξενόγλωσσα σχολεία, νηπιαγωγεία, πανεπιστήμια, χώρους διαμονής που θα φιλοξενήσουν τις οικογένειες των εργαζομένων και αποτελεσματικές συγκοινωνίες. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, σχετικά πρόσφατα υπήρξε ενδιαφέρον από μεγάλη εταιρεία να μεταφερθεί στην Κύπρο η οποία εν τέλει άλλαξε γνώμη επειδή δεν έχουμε αρκετά γαλλόφωνα σχολεία. Αυτά είναι βασικά προβλήματα που πρέπει να εξεταστούν και να επιλυθούν. Ο ιδιωτικός τομέας είναι έτοιμος να στηρίξει αυτή την προσπάθεια, πρέπει όμως η κυβέρνηση να δώσει κάποια κίνητρα ώστε να προχωρήσουν τέτοιες μεγάλες και ολοκληρωμένες επενδύσεις. Διαθέτουμε εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό, που μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, υστερούμε όμως στις υποδομές.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε να αναπτύσσεται μία έντονη παραφιλολογία για  συγκεκριμένες πρόνοιες που δήθεν περιλαμβάνει ο Περί της Διευκόλυνσης των Στρατηγικών Αναπτύξεων Νόμος, οι οποίες επιδιώκουν την παράκαμψη των ενδεδειγμένων περιβαλλοντικών μελετών.

Κατανοώντας τις όποιες ανησυχίες για το περιβάλλον, τις οποίες και συμμεριζόμαστε, ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων σε καμία περίπτωση δεν επιδιώξαμε να παρακάμψουμε τις περιβαλλοντικές μελέτες που απαιτούνται για τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από την υλοποίηση μεγάλων στρατηγικών αναπτύξεων.

Ο Περί της Διευκόλυνσης των Στρατηγικών Αναπτύξεων Νόμος που κατατέθηκε το 2019 και εγκρίθηκε από το τότε Υπουργικό Συμβούλιο, περιλαμβάνει ειδική πρόνοια η οποία δεν δίνει τη δυνατότητα παράκαμψης των ενδεδειγμένων περιβαλλοντικών και πολεοδομικών ελέγχων. Αντίθετα, ο εκάστοτε επενδυτής υποχρεούται να διεξάγει και να καταθέσει Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον σύμφωνα με τον Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο. Ως εκ τούτου ο Σύνδεσμος μέσω του νομοσχεδίου όχι μόνο δεν υποβαθμίζει τη σημασία του περιβάλλοντος, αλλά διασφαλίζει πως οι αναπτύξεις δεν θα είναι επιβλαβείς.

Μέσα από το νομοσχέδιο, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων επιδιώκει την απλοποίηση των διαδικασιών που απαιτούνται από κάθε εμπλεκόμενη υπηρεσία, και την ύπαρξη αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων για την έκδοση αδειοδοτήσεων ώστε η Κύπρος να καταστεί ένας ανταγωνιστικός επενδυτικός προορισμός. Δεν μπορούμε να λέμε ότι θέλουμε να ενθαρρύνουμε την προσέλκυση ξένων επενδύσεων χωρίς να πράττουμε τα δέοντα για να τις προσελκύσουμε. Ένας ξένος επενδυτής που επιθυμεί να επενδύσει στην Κύπρο αναμένει πως το αίτημά του θα εξεταστεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

Στόχος του νομοσχεδίου είναι οι μεγάλες επενδύσεις άνω των €20 εκατομμυρίων, να εξασφαλίζουν όλες τις απαιτούμενες άδειες εντός 12 μηνών. Αυτή τη στιγμή ο Σύνδεσμος εκπροσωπεί μεγάλα στρατηγικά έργα αξίας πέραν των 8 δισεκατομμυρίων, τα οποία παραμένουν στάσιμα λόγω των πολύπλοκων και χρονοβόρων διαδικασιών.

Αναμένουμε από την αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών η οποία εξετάζει το ζήτημα, όπως και από όλα τα κόμματα, να προχωρήσουν με την προώθηση και την τελική ψήφιση του νομοσχεδίου προς όφελος του τόπου. Η προσέλκυση και η υλοποίηση μεγάλων στρατηγικών αναπτύξεων θα έχει πολλαπλά οφέλη για την κυπριακή οικονομία. Πέραν των θέσεων εργασίας υψηλού επιπέδου που θα προκύψουν, δίδεται μεγάλη ώθηση στην οικοδομική βιομηχανία και στους παρεμφερείς με αυτήν κλάδους, ενώ η Κύπρος μπορεί να εξελιχθεί σε ένα ευρωπαϊκό αν όχι παγκόσμιο επιχειρηματικό, τουριστικό και επενδυτικό κέντρο.

Ποιος είναι ο αριθμός και το μέγεθος των projects των μελών του Συνδέσμου; Έχει εκτιμηθεί η συνεισφορά τους στην κυπριακή οικονομία;

Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων έχουμε 15 εγγεγραμμένα μέλη με 9 από αυτά να απαρτίζουν το Διοικητικό Συμβούλιο. Ο Σύνδεσμος είναι μέλος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ).

Τα μέλη μας έχουν υλοποιήσει ή προωθούν προς υλοποίηση μερικά από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής και ανάπτυξης στην Κύπρο, με κάποια από αυτά να έχουν ολοκληρωθεί, άλλα να βρίσκονται υπό κατασκευή και ορισμένα στο στάδιο του σχεδιασμού. Το χαρτοφυλάκιο των μελών μας περιλαμβάνει περί τα 19 μεγάλα και αξιόλογα εμπλουτιστικά έργα όπως μαρίνες, αναπτύξεις γηπέδων γκολφ, το καζίνο, πανεπιστήμια, ιατρικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, τεχνολογικά πάρκα, ερευνητικά κέντρα, μεγάλα τουριστικά έργα και συγκροτήματα και άλλες αναπτύξεις. Συνολικά η αξία των έργων που εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος αγγίζει τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις θέσεις εργασίες που δημιουργούνται να ξεπερνούν τις 6 χιλιάδες. 

Υπάρχει κάποια στρατηγική κινητοποίησης επενδυτών, πέρα από την προώθηση των πωλήσεων στο οικιστικό κομμάτι; Η εισαγωγή σε χρηματιστήριο είναι μια επιλογή;

Στην Κύπρο η υλοποίηση ενός μεγάλου έργου γίνεται στη βάση εξασφάλισης του 80% του συνολικού κόστους του έργου μέσω δανειοδότησης, ενώ το υπόλοιπο 20% χρηματοδοτείται από τους επενδυτές/μετόχους. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως και στην Αμερική, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά. Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα χρηματοδοτούνται κατά 80% από μετοχικά κεφάλαια, επενδυτικά ταμεία, χρηματιστήρια ή άλλες πηγές και μόνο το 20% από τραπεζικές διευκολύνσεις. Δεδομένου ότι στην Κύπρο εξακολουθούμε να είμαστε εξαρτημένοι από τον τραπεζικό δανεισμό, αυτή την περίοδο υπάρχει μια μεγάλη δυστοκία ως προς τη χορήγηση δανείων για μεγάλες αναπτύξεις και άρα των απαραίτητων κεφαλαίων για την υλοποίηση μεγάλων αναπτύξεων, ως εκ τούτου η εισαγωγή στο ΧΑΚ θα ήταν μία καλή εναλλακτική πηγή εξεύρεσης κεφαλαίων. Για να επιτευχθεί ωστόσο αυτό πρέπει να γίνουν συνέργειες με άλλα χρηματιστήρια της Ευρώπης ώστε να μπορούμε να αντλούμε κεφάλαια από άλλες χώρες. Αντιλαμβάνεστε πως με όλα όσα έχουν συμβεί στο παρελθόν με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, ο κόσμος εξακολουθεί να είναι διστακτικός να επενδύσει τα χρήματά του.

Το χαρτοφυλάκιο των έργων είναι ευρύ: από οικιστικά ως μικτές τουριστικές αναπτύξεις και πανεπιστήμια. Υπάρχει χώρος για τόσα μεγάλα έργα στην Κύπρο;

Όχι μόνο υπάρχει χώρος αλλά τέτοια μεγάλα έργα είναι αναγκαία αφού αναβαθμίζουν την οικονομία, την υγεία, την εκπαίδευση, το τουρισμό και ευρύτερα την ποιότητα ζωής του τόπου. Για παράδειγμα, το τελευταίο διάστημα υπάρχει μεγάλη ζήτηση από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού για να εγκατασταθούν στην Κύπρο είτε μεταφέροντας εξ ολοκλήρου τα κεντρικά γραφεία τους στη χώρα μας είτε δημιουργώντας περιφερειακά γραφεία. Ένα από τα κενά που εντοπίζονται όμως, είναι η έλλειψη υποδομών που θα υποστηρίξουν τέτοιες μεταφορές. Εκτός από γραφεία, χρειάζονται σπίτια για να μένουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ξενόφωνα σχολεία, πάρκα. Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων μέσα από τα έργα που προωθεί επιδιώκει να καλύψει αυτές τις ανάγκες.

Στο εξωτερικό υπάρχουν fund που χρηματοδοτούν έργα που μπορούν να προσφέρουν μια προβλέψιμη μερισματική απόδοση. Έχει γίνει κάποια προσέγγιση σε τέτοιου είδους fund;

Όντως, στο εξωτερικό υπάρχουν αυτού του είδους τα επενδυτικά ταμεία μόνο που συνήθως αυτά τα ταμεία δεν επενδύουν σε έργα που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη ή σε έργα που ξεκινούν τώρα. Επενδύουν σε έργα που είναι ώριμα και ευρίσκονται σε λειτουργία για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα με αποδεδειγμένη κερδοφορία. Επιπλέον το επενδυτικό κλίμα που υφίσταται αυτή τη στιγμή στην Κύπρο δεν είναι ιδιαίτερα φιλικό για τους ιδιοκτήτες μεγάλων έργων και τους ξένους επενδυτές και αυτό αποτελεί ακόμη ένα σοβαρό εμπόδιο στην προσέλκυση επενδυτικών ταμείων για την χρηματοδότηση μεγάλων έργων. Φυσικά καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενημερώσουμε τους ξένους επενδυτές για τις προοπτικές των μεγάλων αναπτύξεων που προωθούνται από τα μέλη μας και περίπου το 1/3 των μεγάλων αναπτύξεων που έχουν ολοκληρωθεί, έχουν χρηματοδοτηθεί από διάφορα επενδυτικά ταμεία.

Το πρόγραμμα των διαβατηρίων παραμένει ως σκιά πάνω από την Κύπρο;

Ναι, εξακολουθεί να μας βαραίνει. Επιπροσθέτως ως χώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και μια δυσπιστία έναντι της αξιοπιστίας του τραπεζικού μας συστήματος. Πολύ συχνά ως σύνδεσμος δεχόμαστε εξαιρετικής έντασης παράπονα για το γεγονός ότι ξένοι επενδυτές, με καθαρό μητρώο, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στη μεταφορά κεφαλαίων από το εξωτερικό στην Κύπρο. Αυτός είναι ένας σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας για την εισροή κεφαλαίων στη χώρα, με τους περισσότερους να αποφεύγουν να επενδύσουν στην Κύπρο λόγω της μεγάλης γραφειοκρατίας.

Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει κίνητρα για προσέλκυση επενδύσεων. Σας ικανοποιούν; Τι παραπάνω θα θέλατε;

Τα κίνητρα που έχουν ανακοινωθεί σαφώς και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση,  παρόλα αυτά δεν είναι αρκετά ώστε να αντιστρέψουν το κλίμα που έχει δημιουργηθεί από την υπόθεση των διαβατηρίων, την πανδημία και εσχάτως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ως Σύνδεσμος θεωρούμε επάναγκες να ψηφιστεί το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος» από την Βουλή και να εφαρμοστεί άμεσα, να μειωθεί ουσιαστικά η γραφειοκρατία, να επιταχυνθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, να συγκρατηθεί το κρατικό μισθολόγιο και να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης. Η αδειοδότηση των μεγάλων αναπτύξεων είναι πολύπλοκη, δαπανηρή και χρονοβόρα και θα πρέπει να απλοποιηθεί.

 

 

Ποια η θέση σας όσον αφορά το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα, πιστεύετε ότι θα πρέπει να επιτραπεί αριθμός αναπτύξεων σε γεωργική γη και η δημιουργία νέα ζώνης ανάπτυξης;

Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων υποστηρίζει και ορθώς, τη διατήρηση του δημόσιου πάρκου του Ακάμα. Αυτό που πρέπει να εξεταστεί υπό άλλο πρίσμα είναι το ζήτημα της ιδιωτικής γης που υπάρχει στην περιοχή. Εκεί θα πρέπει να επιτραπεί μία λελογισμένη και σαφώς περιορισμένη ανάπτυξη ώστε να μπορεί ο κάθε ένας από εμάς να επισκέπτεται τον Ακάμα, απολαμβάνοντας την μοναδική του φύση, χωρίς να προκαλεί ζημιά στο περιβάλλον. Αντίθετα, η ανάπτυξη πρέπει να είναι τέτοια που σε βάθος χρόνου όχι μόνο θα προστατεύει το περιβάλλον, αλλά θα το αναβαθμίζει.  

Πόσο έχει επηρεάσει η ενεργειακή κρίση την προώθηση μεγάλων αναπτύξεων;

Έχει αυξήσει σημαντικά το κόστος υλοποίησης των μεγάλων έργων και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε και πού θα σταματήσει αυτό. Όλη αυτή η αβεβαιότητα ως προς το κόστος προκαλεί κινδύνους σε σχέση με την υλοποίηση μεγάλων έργων, επηρεάζοντας σημαντικά την πορεία και την εξέλιξη των υφιστάμενων αλλά και την προώθηση νέων. Ως αντιστάθμισμα πρέπει να δοθούν τέτοια κίνητρα που θα απορροφήσουν τους κραδασμούς και θα εξισορροπήσουν όσο το δυνατόν γίνεται την κατάσταση.

 

Πόσα έργα του συνδέσμου έχουν καθηλωθεί λόγω της κατάργησης του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος και της αδυναμίας εξεύρεσης χρηματοδότησης;

Κανένα έργο του Συνδέσμου δεν έχει καθηλωθεί. Όλα προχωρούν κανονικά. Σαφώς και σε κάποιες περιπτώσεις  εντοπίζονται μερικές καθυστερήσεις, ωστόσο κανένα έργο δεν έχει σταματήσει την πορεία του. Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων σε συνεργασία με πρέσβεις που βρίσκονται στην Κύπρο και στο εξωτερικό, προγραμματίσαμε μία σειρά επιχειρηματικών αποστολών σε Βιέννη και Τελ Αβίβ και σε άλλα επιχειρηματικά κέντρα, με σκοπό την προώθηση των μεγάλων αναπτύξεων για την εξεύρεση νέων κεφαλαίων.

 

Έχει κοστολογηθεί το ύψους της κάθε επένδυσης που για την ώρα παραμένει στα χαρτιά; Ισχύει ότι η συνολική αξία των έργων που εκπροσωπούν τα μέλη του Συνδέσμου σας, ξεπερνούν τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ;

Η συνολική αξία των έργων που εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος όντως ξεπερνά τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ και αυτό δεν έχει αλλάξει ούτε μετά την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Ορισμένα από αυτά τα έργα έχουν υλοποιηθεί και λειτουργούν, άλλα είναι υπό υλοποίηση και άλλα είναι στο στάδιο σχεδιασμού. Η υλοποίηση των υπό ανέγερση και σχεδιαζόμενων έργων αναμένεται να δημιουργήσει πέραν των 6 χιλιάδων θέσεων εργασίας.

Τα νέα φορολογικά κίνητρα που προσφέρει η κυβέρνηση σε ξένους επιχειρηματίες προκειμένου να μεταφέρουν την έδρα τους στην Κύπρο, πιστεύετε ότι θα πετύχουν το στόχο τους;

Είναι μία αρχή, πρέπει να καταβάλουμε μεγάλες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας. Δεν αρκούν μόνο τα φορολογικά κίνητρα για να μετεγκατασταθεί μια ξένη εταιρεία στην Κύπρο. Για να έρθουν αυτές οι επιχειρήσεις στη χώρα μας πρέπει πρώτα να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες υποδομές: ξενόφωνα σχολεία, χώρους διαμονής, εξειδικευμένα γραφεία και άλλα. Για να γίνει αυτό, πρέπει να δοθούν από το κράτος κίνητρα και κατευθυντήριες γραμμές ώστε ο ιδιωτικός τομέας να συμπληρώσει αυτές τις ελλείψεις υποδομών. Είναι γεγονός πως υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από το εξωτερικό για την Κύπρο, αλλά εάν δεν καλυφθούν αυτά τα κενά σε σχέση με τις ανάγκες, μια τέτοια προοπτική δεν θα είναι εφικτή.

Πόσο έχουν συμβάλει στην προσέλκυση νέων επενδύσεων τα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση, μετά την κατάργηση του κυπριακού επενδυτικού σχεδίου;

Τα όποια μέτρα ανακοινώνονται προς αυτή την κατεύθυνση είναι ευπρόσδεκτα και καλοδεχούμενα. Ωστόσο δεν είναι αρκετά. Μετά την κατάργηση του ΚΕΠ, αλλά και τα όσα είχαν προηγηθεί, το κλίμα εξακολουθεί να είναι βαρύ. Επιπλέον η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν δυσχεράνει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Για να αντιστραφεί όλο αυτό και να γίνει η Κύπρος ένας πραγματικά ανταγωνιστικός επενδυτικός προορισμός έναντι άλλων χωρών της Ευρώπης, πρέπει να δώσει περισσότερα κίνητρα ώστε να προσελκύσει αξιόλογους επενδυτές. Ένα  βήμα που πρέπει να γίνει άμεσα είναι η ψήφιση της νομοθεσίας για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες μειώνοντας την γραφειοκρατία που υπάρχει αυτή τη στιγμή και είναι άκρως αποτρεπτική. Επιπλέον πρέπει να δοθούν πολεοδομικά και φορολογικά κίνητρα που θα υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα μεγάλων αναπτύξεων.

Ως σύνδεσμος έχετε κάποιες εισηγήσεις για προσέλκυση νέων μεγάλων αναπτύξεων;

Από τις αρχές του προηγούμενου έτους ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, είχαμε ετοιμάσει και αποστείλει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας υπόμνημα, με μία σειρά εισηγήσεων που θα αντιστάθμιζαν τις απώλειες από την κατάργηση του ΚΕΠ, όπως και τις επιπτώσεις από την πανδημία. Μεταξύ άλλων, στις εισηγήσεις μας προτείνουμε τη δημιουργία ελκυστικού FDI (Foreign Direct Investment) προγράμματος για προσέλκυση επενδύσεων και επανεκκίνηση της οικονομίας και μια σειρά μέτρων που θα ενισχύσουν τα δημόσια οικονομικά, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, η συγκράτηση του κρατικού μισθολογίου και η γρηγορότερη απονομή της δικαιοσύνης. Θεωρούμε επίσης σημαντικό η κυβέρνηση να προχωρήσει στη παραχώρηση φορολογικών κινήτρων ώστε σε συνδυασμό με τις απαραίτητες πολεοδομικές ρυθμίσεις ν’ αποκτήσουμε ως χώρα επιπλέον πλεονεκτήματα έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών που θεωρούνται ανταγωνιστές μας στον τομέα προσέλκυσης επενδύσεων.

Η αδειοδότηση μεγάλων αναπτύξεων είναι πολύπλοκη, δαπανηρή και χρονοβόρα. Στη περίπτωση των γηπέδων γκόλφ χορηγήθηκαν άδειες μετά την παρέλευση περίπου δέκα χρόνων με δεκάδες σελίδες όρους και προϋποθέσεις. Ποιος ξένος επενδυτής είναι διατεθειμένος να επενδύσει τα κεφάλαια του και να αναμένει τόση μεγάλη περίοδο για να εξασφαλίσει πολεοδομική άδεια, να προβεί σε κατασκευαστικά έργα και να λειτουργήσει το επενδυτικό σχέδιο του, ουδείς θα έλεγα. Γι’ αυτό το νομοσχέδιο με τίτλο « Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος» θα πρέπει να ψηφιστεί από την Βουλή και να εφαρμοστεί άμεσα.

 

https://www.stockwatch.com.cy/el/article/synenteyxeis/dimitriadis-erga-eu8-dis-me-6-hil-theseis-ergasias