Συνέντευξη κ. Αντρέα Δημητριάδη στο InBusiness News
Πώς αποτιμάτε ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων το σχέδιο δράσης που ανακοίνωσε πρόσφατα η Κυβέρνηση με στόχο την προσέλκυση ξένων εταιρειών για δραστηριοποίηση ή και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο; Κινείται γενικά προς την ορθή ή την λάθος κατεύθυνση;
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026 για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας επικεντρώνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας με τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων ώστε να μετριαστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας αλλά και να καταστεί η Κυπριακή οικονομία, αλλά και κοινωνία, περισσότερο βιώσιμη, ανθεκτική και καλύτερα προετοιμασμένη σε μελλοντικές προκλήσεις αλλά και στις ευκαιρίες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Περαιτέρω η Στρατηγική Προσέλκυσης Επιχειρήσεων που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών τον Οκτώβριο 2021 διευκολύνει και ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις.
Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων τάσσεται υπέρ των πιο πάνω Σχεδίων που θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από διάρκεια, διαφάνεια και αξιοπιστία. Ο στόχος όμως για επάνοδο στην αειφόρο ανάπτυξη θα επιτευχθεί μόνο με την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που θα οδηγήσει στη θεμελίωση μιας σύγχρονης, παραγωγικής και ανταγωνιστικής οικονομίας.
Ειδικότερα σε ό,τι άφορα τον στόχο της προσέλκυσης επενδύσεων για μεγάλες αναπτύξεις, θεωρείτε ότι τον εξυπηρετεί ικανοποιητικά ή θα αναμένατε κάτι περισσότερο;
Είναι κοινή η διαπίστωση ότι χρειαζόμαστε μία πιο ευέλικτη, αποτελεσματική και παραγωγική δημόσια υπηρεσία. Είναι επιτακτική ανάγκη να εκσυγχρονίσουμε δομές και πρακτικές, να πατάξουμε τη γραφειοκρατία, να γίνουμε ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, φιλικός προς την επιχειρηματικότητα.
Κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να διακινδυνεύσει την επένδυσή του σε μια χώρα όπου οι διαδικασίες προσκρούουν σε ένα πολύπλοκο και αδιαφανές πλαίσιο λειτουργίας.
Για να εμπιστευτούν οι ξένοι επενδυτές τις επενδυτικές ευκαιρίες που προσφέρει η χώρα μας, απαιτείται να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες. Οι διεθνείς επενδυτές αναζητούν αδειοδοτημένα, ώριμα και βιώσιμα έργα με ψηλή επικερδότητα, φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, διαφανείς και γρήγορες διαδικασίες.
Θεωρούμε ότι το Σχέδιο Μόνιμης Παραμονής δεν καθιστά την Κύπρο ως ένα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, γι’ αυτό και καταθέσαμε στα αρμόδια Υπουργεία υπόμνημα εισηγήσεων με στόχο την αναθεώρηση των προνοιών του σχεδίου. Αναμένουμε, να μελετηθούν από τους αρμόδιους φορείς οι εισηγήσεις μας που αποσκοπούν στη βελτίωση του Σχεδίου που θα ανταποκρίνεται στις ανταγωνιστικές κινήσεις άλλων χωρών όπως η Ελλάδα, η Μάλτα και η Πορτογαλία.
Είχατε αποστείλει από κοινού με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης & Οικοδομών στους υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών, σημείωμα με εισηγήσεις προς βελτίωση του Προγράμματος Μόνιμης Παραμονής (PRP) στην Κύπρο. Τα σχετικά κίνητρα που περιλαμβάνει το σχέδιο δράσης το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα, σε ποιο βαθμό ανταποκρίνονται στις εισηγήσεις σας;
Όσον αφορά το Σχέδιο Μόνιμης Παραμονής, που ευρίσκεται σε εφαρμογή εδώ και πολλά χρόνια, έχουμε προτείνει στους υπουργούς Εξωτερικών και Εσωτερικών τροποποιήσεις στο Πρόγραμμα προκειμένου να διευκολυνθεί η προσέλκυση επενδύσεων από αλλοδαπούς καθότι το Κυπριακό Σχέδιο υστερεί σημαντικά και αποτελεί την τελευταία επιλογή ξένων επενδυτών σε σχέση με προγράμματα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών (Ζώνη Schengen, δικαίωμα ενοικίασης κατοικίας και εργασίας κ.λπ.) που έχουν υιοθετήσει πιο αποτελεσματικά και πετυχημένα προγράμματα. Το ουσιαστικότερο μειονέκτημα του Κυπριακού Προγράμματος είναι το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται εκτός της ζώνης Schengen και θα πρέπει να δοθούν άλλα κίνητρα προς αντιστάθμισμα ώστε το Πρόγραμμα να αποδώσει τα μέγιστα δυνατά στην Κυπριακή οικονομία και να είναι πιο λειτουργικό.
Θέση του Συνδέσμου σας αποτελεί η άμεση αναθεώρηση της Δήλωσης Πολιτικής για τις Ενοποιημένες Αναπτύξεις μεγάλων και σύνθετων χρήσεων. Για ποιο λόγο ζητάτε κάτι τέτοιο και πού βρίσκεται σήμερα το όλο ζήτημα;
Ο Σύνδεσμός μας υπέβαλε αρχικά την ένστασή του τον Μάιο του 2014, αφότου και ανακοινώθηκε η τελευταία Δήλωση Πολιτικής για τις Ενοποιημένες Αναπτύξεις τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, ωστόσο, με βάση τις πρόνοιες του νόμου, κάθε πέντε χρόνια θα πρέπει να αναθεωρείται τόσο η Δήλωση Πολιτικής όσο και τα τοπικά σχέδια. Επτά χρόνια μετά, ακόμη δεν έχουν απαντηθεί οι ενστάσεις μας, γι’ αυτό και έχουμε ζητήσει από την Πολεοδομία και τον Υπουργό Εσωτερικών να προχωρήσει η μελέτη των ενστάσεων, έτσι ώστε να ξεκινήσει η μελέτη της νέας Δήλωσης Πολιτικής για τις Ενοποιημένες Αναπτύξεις. Ο Υπουργός μας ενημέρωσε ότι τα αιτήματα θα εξεταστούν σύντομα.
Αίτημα επίσης του Συνδέσμου σας, αποτελεί επίσης η επαναξιολόγηση προνοιών του Νομοσχεδίου για τον Επενδυτικό Νόμο. Σε τι αποσκοπεί η επαναξιολόγηση την οποία ζητάτε και γιατί το θεωρείτε ως αναγκαιότητα;
Η επαναξιολόγηση του Νομοσχεδίου αποσκοπεί στη βελτίωση της χρονοβόρας, πολύπλοκης και δαπανηρής διαδικασίας Αδειοδότησης. Είναι άκρως αναγκαία γιατί στην παρούσα φάση, η εξασφάλιση Πολεοδομικής άδειας, εξαρτάται από αρκετά κυβερνητικά τμήματα, κάτι που καθιστά τη διαδικασία αρκετά χρονοβόρα. Προτείναμε, λοιπόν, τον διορισμό ενός κυβερνητικού αξιωματούχου ως διευθυντή έργου (project manager), ο οποίος θα είναι υπεύθυνος να παρακολουθεί τις εξελίξεις της Αδειοδότησης του έργου με στόχο την ταυτόχρονη και παράλληλη συνεργασία των κυβερνητικών τμημάτων. Περαιτέρω για την αποφυγή προβλημάτων και κωλυσιεργίας στις διαδικασίες αδειοδότησης είναι άμεση η ανάγκη να προχωρήσουμε σε ένα ενιαίο εξειδικευμένο φορέα αδειοδοτήσεων.
Ποια ανταπόκριση υπήρξε από πλευράς της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή της επαναξιολόγησης;
Τον Ιανουάριο 2021, ο Σύνδεσμός Μεγάλων Αναπτύξεων απέστειλε στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής σειρά εισηγήσεων σε επί μέρους πρόνοιες του Νομοσχεδίου για τον Επενδυτικό Νόμο, επισημαίνοντας παράλληλα την επιτακτική ανάγκη ολοκλήρωσης της διαδικασίας συζήτησης που ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2019, οπόταν και δόθηκε η τελική έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο για ψήφιση του Νόμου.
Η καθυστέρηση που παρατηρείται επιβαρύνει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας καθώς επιβραδύνει την προσέλκυση επενδύσεων στη χώρα μας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Επενδυτικός Νόμος στοχεύει στη διευκόλυνση και στον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας αδειοδότησης επενδύσεων, μειώνοντας έτσι ουσιαστικά τη γραφειοκρατία και δημιουργώντας ένα ενιαίο κέντρο εξυπηρέτησης επενδυτών.
Στις εισηγήσεις που απέστειλε στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, επιδιώκεται η τροποποίηση της απαίτησης της ανάλυσης των πηγών χρηματοδότησης ενός Έργου, εκ της οποίας να προκύπτει ότι ποσοστό τουλάχιστον 50% είναι εξασφαλισμένο (είτε από ίδια κεφάλαια, είτε με τραπεζικές δεσμεύσεις, είτε με άλλον τρόπο που ο υπεύθυνος Έργου κρίνει ως ικανοποιητικό), καθώς υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να μπορούν να ικανοποιηθούν οι εν λόγω προϋποθέσεις σε αυτό το πρώτο στάδιο της διαδικασίας και χωρίς να έχει εξασφαλισθεί τουλάχιστον πολεοδομική άδεια για το Έργο. Εισήγηση του Συνδέσμου είναι όπως στην παρούσα φάση θεωρείται ικανοποιητικό στοιχείο Επιστολή Πρόθεσης από Τραπεζικό Ίδρυμα ή άλλο αξιόπιστο οργανισμό.
Αναφορικά με το άρθρο 14(3) στον Επενδυτικό Νόμο που προνοεί τη μη μεταβίβαση άδειας η οποία παραχωρείται από τις διοικητικές Αρχές στον Επενδυτή που ενδιαφέρεται (εκτός και εάν ληφθεί εκ των προτέρων η συγκατάθεση του Υπουργικού Συμβουλίου), ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι σύμφωνα με το Νόμο, το Διοικητικό Δίκαιο και αποφάσεις Δικαστηρίων οι Οικοδομικές Άδειες (Πολεοδομική και Οικοδομική) δεν είναι προσωποπαγείς αλλά πραγματοπαγείς, αφορούν δηλαδή και είναι άμεσα συνδεδεμένες με την ακίνητη ιδιοκτησία στην οποία θα πραγματοποιηθεί η ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη της συγκεκριμένης πρόνοιας θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην προσέλκυση στρατηγικών επενδυτών που να συμμετέχουν στις μεγάλες αναπτύξεις. Ως εκ τούτου εισηγείται την απάλειψη του εν λόγω άρθρου.
Τέλος, ο Σύνδεσμος δε φέρει οποιαδήποτε αντίρρηση όπως οι Δήμοι και οι Τοπικές Αρχές υποβάλλουν εισηγήσεις για όρους που θα τεθούν πολεοδομικές άδειες ή άδειες οικοδομής που θα χορηγηθούν σε σχέση με Στρατηγική Επένδυση. Θα πρέπει όμως να διευκρινίζεται ότι οι όποιοι όροι επιβληθούν δε θα εκφεύγουν των ορίων των προνοιών της αντίστοιχης νομοθεσίας (πολεοδομικής και οικοδομικής).
Συνολικά, πώς θα χαρακτηρίζατε την κατάσταση σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις στην Κύπρο μετά την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος(ΚΕΠ); Οι κραδασμοί στην αγορά έχουν αρχίσει να απορροφούνται ή όχι;
Αναμφίβολα το Επενδυτικό Πρόγραμμα συνέβαλε τα μέγιστα στην οικονομία του τόπου και δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, το Πρόγραμμα αυτό έδωσε οξυγόνο και πνοή στη σχεδόν χρεοκοπημένη οικονομία μας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία από την 1η Ιουνίου 2013 μέχρι 15 Αυγούστου 2018 έγιναν συναλλαγές συνολικού ύψους €6,6 δις, εκ των οποίων τα €3,7 δις αφορούσαν επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων, οπότε αντιλαμβάνεστε το μέγεθος και το εύρος της προσφοράς του στην οικονομία μας.
Η συμβολή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος στην οικονομία υπήρξε ουσιαστική και καταλυτική, καθώς χάρη σε αυτό επιτεύχθηκε η άμεση προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η ενίσχυση της απασχόλησης, αλλά και η μείωση των «κόκκινων δανείων», στον τομέα των κατασκευών και ακινήτων. Ως εκ τούτου, η κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), έχει βλάψει το κυπριακό επιχειρείν επηρεάζοντας όχι μόνο τις εταιρείες ανάπτυξης γης, αλλά γενικότερα την οικονομία και όλα τα συναφή επαγγέλματα καθότι οι διάφοροι κλάδοι της οικονομίας είναι συγκοινωνούντα δοχεία και οι επενδύσεις από το ΚΕΠ δεν περιορίζονται στην κτηματαγορά αλλά και σε πολλούς άλλους κλάδους της οικονομίας .
Αναφέροντας τα πιο πάνω με κανένα τρόπο δεν υποστηρίζουμε τη διαπλοκή και δολιότητα που παρατηρήθηκε στην εφαρμογή του Προγράμματος από ορισμένους επιτήδειους και θα πρέπει οι ένοχοι τέτοιων πρακτικών να λογοδοτήσουν ενώπιον της Δικαιοσύνης.