Συνέντευξη Προέδρου Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων Ανδρέα Δημητριάδη, στην εφημερίδα Πολίτης

Ποιος είναι ο αριθμός και το μέγεθος των projects των μελών του Συνδέσμου; Έχει εκτιμηθεί η συνεισφορά τους στην κυπριακή οικονομία;

Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων έχουμε 15 εγγεγραμμένα μέλη με 9 από αυτά να απαρτίζουν το Διοικητικό Συμβούλιο. Ο Σύνδεσμος είναι μέλος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ).

Τα μέλη μας έχουν υλοποιήσει ή προωθούν προς υλοποίηση μερικά από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής και ανάπτυξης στην Κύπρο, με κάποια από αυτά να έχουν ολοκληρωθεί, άλλα να βρίσκονται υπό κατασκευή και ορισμένα στο στάδιο του σχεδιασμού. Το χαρτοφυλάκιο των μελών μας περιλαμβάνει περί τα 19 μεγάλα και αξιόλογα εμπλουτιστικά έργα όπως μαρίνες, αναπτύξεις γηπέδων γκολφ, το καζίνο, πανεπιστήμια, ιατρικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, τεχνολογικά πάρκα, ερευνητικά κέντρα, μεγάλα τουριστικά έργα και συγκροτήματα και άλλες αναπτύξεις. Συνολικά η αξία των έργων που εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος αγγίζει τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις θέσεις εργασίες που δημιουργούνται να ξεπερνούν τις 6 χιλιάδες. 

Υπάρχει κάποια στρατηγική κινητοποίησης επενδυτών, πέρα από την προώθηση των πωλήσεων στο οικιστικό κομμάτι; Η εισαγωγή σε χρηματιστήριο είναι μια επιλογή;

Στην Κύπρο η υλοποίηση ενός μεγάλου έργου γίνεται στη βάση εξασφάλισης του 80% του συνολικού κόστους του έργου μέσω δανειοδότησης, ενώ το υπόλοιπο 20% χρηματοδοτείται από τους επενδυτές/μετόχους. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως και στην Αμερική, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά. Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα χρηματοδοτούνται κατά 80% από μετοχικά κεφάλαια, επενδυτικά ταμεία, χρηματιστήρια ή άλλες πηγές και μόνο το 20% από τραπεζικές διευκολύνσεις. Δεδομένου ότι στην Κύπρο εξακολουθούμε να είμαστε εξαρτημένοι από τον τραπεζικό δανεισμό, αυτή την περίοδο υπάρχει μια μεγάλη δυστοκία ως προς τη χορήγηση δανείων για μεγάλες αναπτύξεις και άρα των απαραίτητων κεφαλαίων για την υλοποίηση μεγάλων αναπτύξεων, ως εκ τούτου η εισαγωγή στο ΧΑΚ θα ήταν μία καλή εναλλακτική πηγή εξεύρεσης κεφαλαίων. Για να επιτευχθεί ωστόσο αυτό πρέπει να γίνουν συνέργειες με άλλα χρηματιστήρια της Ευρώπης ώστε να μπορούμε να αντλούμε κεφάλαια από άλλες χώρες. Αντιλαμβάνεστε πως με όλα όσα έχουν συμβεί στο παρελθόν με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, ο κόσμος εξακολουθεί να είναι διστακτικός να επενδύσει τα χρήματά του.

Το χαρτοφυλάκιο των έργων είναι ευρύ: από οικιστικά ως μικτές τουριστικές αναπτύξεις και πανεπιστήμια. Υπάρχει χώρος για τόσα μεγάλα έργα στην Κύπρο;

Όχι μόνο υπάρχει χώρος αλλά τέτοια μεγάλα έργα είναι αναγκαία αφού αναβαθμίζουν την οικονομία, την υγεία, την εκπαίδευση, το τουρισμό και ευρύτερα την ποιότητα ζωής του τόπου. Για παράδειγμα, το τελευταίο διάστημα υπάρχει μεγάλη ζήτηση από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού για να εγκατασταθούν στην Κύπρο είτε μεταφέροντας εξ ολοκλήρου τα κεντρικά γραφεία τους στη χώρα μας είτε δημιουργώντας περιφερειακά γραφεία. Ένα από τα κενά που εντοπίζονται όμως, είναι η έλλειψη υποδομών που θα υποστηρίξουν τέτοιες μεταφορές. Εκτός από γραφεία, χρειάζονται σπίτια για να μένουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ξενόφωνα σχολεία, πάρκα. Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων μέσα από τα έργα που προωθεί επιδιώκει να καλύψει αυτές τις ανάγκες.

Στο εξωτερικό υπάρχουν fund που χρηματοδοτούν έργα που μπορούν να προσφέρουν μια προβλέψιμη μερισματική απόδοση. Έχει γίνει κάποια προσέγγιση σε τέτοιου είδους fund;

Όντως, στο εξωτερικό υπάρχουν αυτού του είδους τα επενδυτικά ταμεία μόνο που συνήθως αυτά τα ταμεία δεν επενδύουν σε έργα που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη ή σε έργα που ξεκινούν τώρα. Επενδύουν σε έργα που είναι ώριμα και ευρίσκονται σε λειτουργία για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα με αποδεδειγμένη κερδοφορία. Επιπλέον το επενδυτικό κλίμα που υφίσταται αυτή τη στιγμή στην Κύπρο δεν είναι ιδιαίτερα φιλικό για τους ιδιοκτήτες μεγάλων έργων και τους ξένους επενδυτές και αυτό αποτελεί ακόμη ένα σοβαρό εμπόδιο στην προσέλκυση επενδυτικών ταμείων για την χρηματοδότηση μεγάλων έργων. Φυσικά καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενημερώσουμε τους ξένους επενδυτές για τις προοπτικές των μεγάλων αναπτύξεων που προωθούνται από τα μέλη μας και περίπου το 1/3 των μεγάλων αναπτύξεων που έχουν ολοκληρωθεί, έχουν χρηματοδοτηθεί από διάφορα επενδυτικά ταμεία.

Το πρόγραμμα των διαβατηρίων παραμένει ως σκιά πάνω από την Κύπρο;

Ναι, εξακολουθεί να μας βαραίνει. Επιπροσθέτως ως χώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και μια δυσπιστία έναντι της αξιοπιστίας του τραπεζικού μας συστήματος. Πολύ συχνά ως σύνδεσμος δεχόμαστε εξαιρετικής έντασης παράπονα για το γεγονός ότι ξένοι επενδυτές, με καθαρό μητρώο, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στη μεταφορά κεφαλαίων από το εξωτερικό στην Κύπρο. Αυτός είναι ένας σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας για την εισροή κεφαλαίων στη χώρα, με τους περισσότερους να αποφεύγουν να επενδύσουν στην Κύπρο λόγω της μεγάλης γραφειοκρατίας.

Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει κίνητρα για προσέλκυση επενδύσεων. Σας ικανοποιούν; Τι παραπάνω θα θέλατε;

Τα κίνητρα που έχουν ανακοινωθεί σαφώς και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση,  παρόλα αυτά δεν είναι αρκετά ώστε να αντιστρέψουν το κλίμα που έχει δημιουργηθεί από την υπόθεση των διαβατηρίων, την πανδημία και εσχάτως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ως Σύνδεσμος θεωρούμε επάναγκες να ψηφιστεί το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Διευκόλυνσης των Επενδύσεων Νόμος» από την Βουλή και να εφαρμοστεί άμεσα, να μειωθεί ουσιαστικά η γραφειοκρατία, να επιταχυνθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, να συγκρατηθεί το κρατικό μισθολόγιο και να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης. Η αδειοδότηση των μεγάλων αναπτύξεων είναι πολύπλοκη, δαπανηρή και χρονοβόρα και θα πρέπει να απλοποιηθεί.