Ανδρέας Δημητριάδης: Κι όμως, επείγει ένα αξιόπιστο ΚΕΠ

Η Κύπρος στήθηκε στον τοίχο για τις σοβαρές καταχρήσεις κατά την εφαρμογή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και από τα κόμματα και -κυρίως- την κοινή γνώμη.

Ωστόσο, παράγοντες της οικονομίας επιμένουν ότι το ΚΕΠ επέτρεψε να γίνουν πολλές αναγκαίες -και πραγματικές- επενδύσεις, από σοβαρούς ξένους επενδυτές, κράτησε όρθια τη σχεδόν χρεωκοπημένη οικονομία, μετά το 2013, και είναι αναγκαίο να εκπονηθεί γρήγορα ένα νέο επενδυτικό σχέδιο, αξιόπιστο, με αυστηρή εφαρμογή των νόμων και κανονισμών. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, Ανδρέας Δημητριάδης, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η Κύπρος εξακολουθεί να έχει ανάγκη ένα σχέδιο προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.       

Κύριε Δημητριάδη, πώς εισέπραξε ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κινηθεί διαδικασία επί παραβάσει για το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου και να σταλεί μήνυμα ότι δεν θα δεχθεί να αντικατασταθεί;

Θεωρώ, ότι όπως εμείς εδώ στην Κύπρο επιδιώκουμε να προσελκύουμε επενδυτές υψηλής αξίας, οι οποίοι συμβάλλουν με τις επενδύσεις τους στη βελτίωση του επιπέδου ζωής της χώρας, έτσι και η Ευρώπη. Δεν πιστεύω ότι η ΕΕ θέλει με αυτή την απόφαση να αποκλείσει τους επενδυτές από τρίτες χώρες. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι με αυτή την προειδοποίηση προς τη χώρα μας επιδιώκει να θέσει ασφαλιστικές δικλείδες στο πρόγραμμα πολιτογράφησης, που να αποκλείουν τη δυνατότητα σε εγκληματίες να πολιτογραφούνται. Η αλήθεια είναι ότι διάφοροι επιτήδειοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν πολιτογράφηση με δόλιους τρόπους και αυτό είναι που προσπαθεί η Ευρώπη να αποκρούσει. Δηλώνω αισιόδοξος ότι θα διαφοροποιηθεί το νέο πρόγραμμα της Κύπρου και δεν θα καταργηθεί.

Ο πρόεδρος του Invest Cyprus δήλωσε την επομένη της κατάργησης του ΚΕΠ ότι «θα ζήσουμε και χωρίς το επενδυτικό πρόγραμμα». Συμφωνείτε με αυτή τη θέση; Ποιες θα είναι, με μετρήσιμα στοιχεία, οι επιπτώσεις στην οικονομία από την κατάργηση του σχεδίου;

Το Επενδυτικό Πρόγραμμα συνέβαλε τα μέγιστα στην οικονομία του τόπου και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, το πρόγραμμα αυτό έδωσε οξυγόνο και πνοή στη σχεδόν χρεοκοπημένη οικονομία μας. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, από την 1η Ιουνίου 2013, μέχρι 15 Αυγούστου 2018, έγιναν συναλλαγές συνολικού ύψους €6,6 δισ., εκ των οποίων τα €3,7 δισ. αφορούσαν επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων, οπότε αντιλαμβάνεστε το μέγεθος και το εύρος της προσφοράς του στην οικονομία μας. Η συμβολή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος στην οικονομία υπήρξε ουσιαστική και καταλυτική, καθώς χάρη σε αυτό επιτεύχθηκε η άμεση προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η ενίσχυση της απασχόλησης, αλλά και η μείωση των «κόκκινων δανείων» στον τομέα των κατασκευών και ακινήτων. Ως εκ τούτου, η κατάργηση του παρόντος προγράμματος θα επηρεάσει το κυπριακό επιχειρείν, επιφέροντας επιπτώσεις όχι μόνο στις εταιρείες ανάπτυξης γης, αλλά σε όλα τα συναφή επαγγέλματα και ευρύτερα στην οικονομία, καθότι οι διάφοροι κλάδοι είναι συγκοινωνούντα δοχεία και οι επενδύσεις από το ΚΕΠ δεν περιορίζονται στην κτηματαγορά.

Με βάση επίσημα στοιχεία, οι απώλειες για την οικονομία μπορεί να ανέλθουν και σε €2,6 δισ. Κατά τη γνώμη μας, δεν συμφέρει κανέναν η χώρα να μείνει χωρίς επενδυτικό πρόγραμμα και αυτό το γνωρίζει και η κυβέρνηση, η οποία έχει ήδη πει ότι θα επαναφέρει ένα ανανεωμένο και αξιόπιστο επενδυτικό πρόγραμμα, το οποίο ελπίζουμε ότι θα πάρει «σάρκα και οστά» τους επόμενους μήνες. Η άποψη του συνδέσμου είναι ότι η Κύπρος έχει ανάγκη τις σοβαρές ξένες επενδύσεις, οι οποίες προσθέτουν αξία στην οικονομία, δημιουργώντας ευρύτερο αναπτυξιακό όφελος και νέες θέσεις εργασίας. Τα μέλη του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων σχεδιάζουν και αναπτύσσουν μερικά από τα κυριότερα αναπτυξιακά έργα στην Κύπρο. Η συνολική αξία των έργων που εκπροσωπούν τα 19 μέλη του συνδέσμου ξεπερνά τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ προκύπτουν, παράλληλα, σημαντικά πολλαπλά οφέλη, φορολογικά και άλλα έσοδα για το κράτος και επιπρόσθετες επενδυτικές ευκαιρίες, λόγω της ώθησης που δίδεται στην ευρύτερη οικονομία.

Πόσο υγιές είναι για μια οικονομία να στηρίζεται σε σημαντικό ποσοστό σε επενδύσεις που αφορούν κατά κύριο λόγο την αγορά ακινήτων από ξένους; Γιατί πρέπει να παραχωρούμε διαβατήρια για να προσελκύσουμε επενδύσεις; Δεν υπάρχουν άλλοι τρόποι να προβληθεί ως ελκυστικός προορισμός επενδυτών η Κύπρος;

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το πρόγραμμα δεν περιορίζεται μόνο στην αγορά ακινήτων, αλλά καλύπτει όλους τους τομείς των επενδύσεων στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων και συμμετοχών στο μετοχικό κεφάλαιο παραγωγικών εταιρειών. Το μικρό μέγεθος της κυπριακής αγοράς, η γραφειοκρατία, οι δαιδαλώδεις διαδικασίες αδειοδότησης και το εχθρικό επιχειρηματικό κλίμα που κυριαρχεί τελευταίως στην Κύπρο, αποτελούν σοβαρά αντικίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών. Γι’ αυτό, το πρόγραμμα αποτελούσε ένα σοβαρό εργαλείο, το οποίο αντιστάθμιζε όλα τα πιο πάνω αντικίνητρα και η απώλεια του θα μειώσει σημαντικά τις επενδύσεις στην Κύπρο, ιδιαίτερα στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Περαιτέρω, παρόλο που το τραπεζικό μας σύστημα διαθέτει μεγάλα ταμειακά πλεονάσματα, εντούτοις, λόγω έκθεσης των τραπεζών μας σε μεγάλα δάνεια προς τον τομέα των ακινήτων, οι τράπεζες μας δεν χρηματοδοτούν νέες επενδύσεις στον τομέα αυτό και καθίσταται αναγκαιότητα η εξεύρεση των απαιτούμενων κεφαλαίων από το εξωτερικό, για την υλοποίηση μεγάλων έργων, οπότε η ακύρωση του προγράμματος θα προκαλέσει και μεγάλα προβλήματα στην υλοποίηση των μεγάλων επενδύσεων.

Τα προγράμματα με την παραχώρηση διαβατηρίων αποτελούν έναν εναλλακτικό τρόπο άμεσων ξένων επενδύσεων σε μια οικονομία. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής, που αφήνει άμεσα και έμμεσα οικονομικά οφέλη στις χώρες που το χρησιμοποιούν, και οι οποίες δεν είναι λίγες. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Αγγλία, η Ισπανία και άλλες, παραχωρούν άδειες παραμονής μεγάλης διάρκειας ή «πωλούν» διαβατήρια σε υπηκόους άλλων χωρών.

Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να προβληθεί ως ελκυστικός προορισμός επενδυτών η Κύπρος και αυτός είναι μέσω της επιτάχυνσης μιας σειράς μεταρρυθμίσεων και πολιτικών. Οι πολιτικές αυτές οφείλουν να συνδυαστούν με κίνητρα και στοχευμένες παρεμβάσεις για την στήριξη υποσχόμενων κλάδων και δραστηριοτήτων, που παρουσιάζουν σημαντικές ευκαιρίες για εγχώριους και ξένους επενδυτές. Με στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης στρατηγικών επενδύσεων και τη μείωση της γραφειοκρατίας, η Βουλή ενέταξε εκ νέου στην ατζέντα της το ζήτημα της διευκόλυνσης των επενδύσεων, γεγονός που ικανοποιεί ιδιαίτερα τον Σύνδεσμο Μεγάλων Αναπτύξεων. Η στρατηγική του κράτους θα πρέπει να εστιάζει λιγότερο στην κατανάλωση και περισσότερο στην παραγωγική οικονομία, στις νέες επενδύσεις, στην ανάπτυξη νέων τομέων, σε διεθνώς εμπορεύσιμα και ανταγωνιστικά αγαθά και υπηρεσίες, στην καινοτομία και γενικά στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κύπρου. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ανταγωνισμός διεθνώς είναι έντονος. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε πραγματικούς επενδυτές, ούτε να βάζουμε εμπόδια στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. Επιβάλλεται να απαλλαγούμε από τις γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες και τους αχρείαστους όρους, υιοθετώντας ένα μοντέρνο, ευέλικτο, αλλά συνάμα και αξιόπιστο ρυθμιστικό πλαίσιο, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας μας και των επενδυτών. Περαιτέρω, θα μπορούσαν να συμβάλουν εποικοδομητικά διάφορα οικονομικά κίνητρα -που αποβλέπουν στη μείωση του κόστους της επένδυσης ή στην αύξηση της επικερδότητάς της- τα οποία συνήθως έχουν τη μορφή φορολογικών κινήτρων, μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας, καθώς και χωροταξικών διευκολύνσεων. 

Ποιες μεγάλες αναπτύξεις που είναι σε εξέλιξη θα κινδυνεύσουν από την κατάργηση του ΚΕΠ; Πόσα αδιάθετα πολυτελή ακίνητα υπάρχουν και προορίζονταν κυρίως για πολιτογραφήσεις;

Η κατάργηση του ΚΕΠ επηρεάζει ολόκληρη την κτηματαγορά αλλά και όλους τους τομείς της οικονομίας. Όσο αφορά την κτηματαγορά, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ακινήτων τα οποία ενδεχομένως να μείνουν αδιάθετα, λόγω αυτής της εξέλιξης, αλλά δεν θα έλεγα ότι προορίζονταν αποκλειστικά για πολιτογραφήσεις. Ως σύνδεσμος, δεν γνωρίζουμε για ποια ακίνητα έχουν γίνει αιτήσεις για πολιτογράφηση, οπότε δεν ξέρουμε ποια από τα αδιάθετα ακίνητα προορίζονταν για ξένους επενδυτές, μέσω του Επενδυτικού Προγράμματος και ποια όχι. Η κάθε εταιρεία γνωρίζει τις δικές της ενέργειες, ωστόσο, θα έλεγα ότι υπάρχουν αρκετά ακίνητα προς διάθεση και αυτά θα επηρεαστούν από την κατάργηση του προγράμματος. 

Δεν γνωρίζαμε τι έκαναν επιτήδειοι 

Γιατί δεν είχε επισημάνει έγκαιρα ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων τις καταχρήσεις που, σύμφωνα και με το Υπουργικό Συμβούλιο, γίνονταν σε σχέση με το ΚΕΠ; Γιατί φτάσαμε να διασυρθεί η χώρα από το Al Jazeera για να καταργηθεί το σχέδιο και για να συζητηθεί η αντικατάστασή του από κάποιο άλλο;

Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων δεν είχε γνώση των συγκεκριμένων παραβάσεων των προνοιών του προγράμματος και της εκμετάλλευσης που τύγχανε από ορισμένους επιτήδειους, ενέργειες τις οποίες καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα και ζητούμε απόδοση ευθυνών. Όσοι έχουν πολιτογραφηθεί Κύπριοι παραπλανώντας το κράτος, θα πρέπει να τους ανακληθεί η υπηκοότητα και οι συνεργοί τους να λογοδοτήσουν ενώπιον δικαστηρίων.

Οι κανονισμοί και ο Επενδυτικός Νόμος

Ποιες εισηγήσεις έχει ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων ως προς την εκπόνηση και λειτουργία νέου επενδυτικού σχεδίου; Ποιον προσανατολισμό πρέπει να έχει και τι πρέπει να αλλάξει σε σχέση με το υπό κατάργηση σχέδιο;

Πιστεύουμε ότι οι κανονισμοί που ψήφισε πρόσφατα η Βουλή για το πρόγραμμα και οι οποίοι λόγω των εξελίξεων δεν μπήκαν σε εφαρμογή, διασφαλίζουν το κύρος και την αξιοπιστία του, νοουμένου ότι υπάρχει αυστηρή εφαρμογή τους και αυστηρή τιμωρία όσων παραβιάζουν ή είναι συνεργοί στην παραβίαση των κανονισμών αυτών.

Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, βλέπουμε την ψήφιση του Επενδυτικού Νόμου (σ.σ. απλοποίηση και επιτάχυνση αδειοδοτήσεων), ως ενός ακόμη ισχυρού αναπτυξιακού εργαλείου, το οποίο θα αποτελέσει τομή στην αντιμετώπιση του αναχρονιστικού συστήματος αδειοδότησης των μεγάλων έργων, αλλά και των κωλυμάτων που προκύπτουν από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας.

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ